د بابوزي په قلم :
د خبري رسنيو د يو لږشمير ليکوالو د پام وړ
دا د ډيري Ø®ÙˆØ´Ø§Ù„Û ÚØ§ÛŒ Ø¯Û Ú†ÙŠ په نړيوال Ø¨Ø±ÙŠÚšÙ†Ø§ÙŠÛ Ø¬Ø§Ù„ Ú©ÙŠ پښتو هم خپله لاره پيل Ú©Ú“Û Ø§Ùˆ په ګړندي ګامونو د ÙˆØ¯Û Ù¾Ø± لور درومي . خو کله ناکله د د زياتي ØªÙŠØ²Û Ø§Ùˆ يا د کار ونود ډيروالي له امله په پښتو ليکنو Ú©ÙŠ يو شمير داسي تيروتني تر سترګو Ú©ÙŠÚ–ÙŠ Ú†ÙŠ Ú©Ù„ÙŠÙ…Û Ø§Ùˆ Ø¬Ù…Ù„Û ÙŠØ§ خپله مانا د لاسه ورکوي او يا د Ø§ÙØ§Ø¯Û ÙˆÚ“ نه وي . زه د يو شمير ښاغليو خبر يالانو په خبرونو اود Úينو ښاغلو ليکوالو په ليکنو Ú©ÙŠ د ليکنيزو ( Ø§Ù…Ù„Ø§ÙŠÛ ) تيروتنو داسي Ù¼Ú©ÙŠ وينم Ú†ÙŠ سمون ÙŠÛ Ø§Ú“ÙŠÙ† بولم . زما خيال داو Ú†ÙŠ ÚšØ§ÙŠÛ Ù†Ù† او يا سبا به دا يو Ù„Ú– شمير ښاغلي خبر يالان اوڅو دګوتو په شمير Ù…ØØªØ±Ù… ليکوالان به خپلو تيروتنو ته Úير شي او د سمون لپاره به ÙŠÛ Ù¾Ù‡ نوي خبر او يا Ù†ÙˆÛ Ù„ÙŠÚ©Ù†Ù‡ Ú©ÙŠ پام وساتي ØŒ خو داسي بريښي Ú†ÙŠ دا د تيروتنو Ù„Ú“Û Ù‡Ù…Ø¯Ø§Ø³ÙŠ جاري ده .
زه نه غواړم Ú†ÙŠ هغه زيار او هاند له پامه ليري Ú©Ú“Ù… Ú†ÙŠ زموږ يو شمير ورڼه ÙŠÛ Ø¯ خپلو ليکنو او خبرونو په جوړولو Ú©ÙŠ ØŒ ګالي . خو Ø¯Ø§Ù¼Ú©Û Ù‡Ù… د ÙŠØ§Ø¯ÛØ¯Ù„Ùˆ بولم Ú†ÙŠ د کارونو پر له Ù¾Ø³Û ÙˆØ§Ù„Û Ø¨Ø§ÙŠØ¯ د کارونو د سموالي سره مرسته ÙˆÚ©Ú“ÙŠ . داسي نه Ú†ÙŠ کميت مو وي خو Ú©ÛÙيت مو نه وي . په Ø¯Û Ù„ÙŠÚ©Ù†Ù‡ Ú©ÙŠ زما موخه د( يوه پښتو کره پښتو ) خبره هم نه ده ØŒ بلکي موخه مي د کره متن ليکلو لپاره هغه Ù„Ú– Ø´Ù…ÛØ± ورڼه دي Ú†ÙŠ کله ناکله د کار د ډيروالي او يا د کار د Ú†Ù¼Ú©Û Ù„Ù‡ امله يو شمير Ú©Ù„ÙŠÙ…Û Ù†ÙŠÙ…Ú«Ú“ÙŠ ليکي .
د لويه سره خو ØŒ تر ټولو Ù„ÙˆÙ…Ú“Û Ù¾Ù‡ پښتنو Ú©ÙŠ د لوستلو او ليکلو دود کول اړين ګام Ø¯Û . بيا د هغو کسانو لپاره د کره ليکلو کار دوهم ÚØ§Û لري Ú†ÙŠ ليک او لوست کولای شي او په دريم پړاو Ú©ÙŠ د يوه پښتو کره پښتو خبره اړينه ده . په Ø¯Û Ù„ÙŠÚ©Ù†Ù‡ Ú©ÙŠ زما د خبرو Ù„ÙˆØ±Û Ù‡ØºÙˆ ملګرو ته Ø¯Û Ú†ÙŠ ليکل او لوستل کولای شي ØŒ او دا Ø¯Û Ø¨ÙˆØ®Øª دي زيار باسي .
زه دلته د يو شمير کليمو د سم او ناسم ليکلو ، څو بيلګي ليکم :
سم ========================= ناسم
Ù„ØØ¸Ù‡ -------------------------------- لهظه
Ù†Ø§ÙØ° --------------------------------- Ù†Ø§ÙØ¸
ضرورت ------------------------------ ظرورت
نښه ---------------------------------- نخه
Ú©ÙŠÚ–ÙŠ -------------------------------- Ú©ÛÚ«ÙŠ ..... او داسي نور
دا ستونزه په دري ژبو ليکوالو کي هم عامه ده د بيلګي په توګه :
((... است،و ما باید به خاطر ساختار یک Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† نوین ØŒ Ù…Ø±ÙØ¹ Ùˆ دموکرات عاری از هر نوع تعصب ... )) په Ø¯Û Ø¬Ù…Ù„Ù‡ Ú©ÙŠ بايد ( مرÙÙ‡ ) وليکل شي نه ( Ù…Ø±ÙØ¹ ) په Ø¯Û ÚØ§ÛŒ Ú©ÙŠ د Ù…Ø±ÙØ¹ مانا Ú©ÛØ¯Ø§ÛŒ شي د نابود او Ù…ØÙˆÙ‡ په توګه ومنل شي ( Ø±ÙØ¹ شده ) .
او يا دا : (( Ø§ØØ²Ø§Ø¨ Ùˆ سازمان ها سیاسی غیر وابسطه نایل آیم ))په Ø¯Û Ø¬Ù…Ù„Ù‡ Ú©ÙŠ بايد وابسته وليکل شي نه وابسطه . Ú©Ù‡ د بسط د Ú©Ù„ÙŠÙ…Û Ú…Ø®Ù‡ پيشوند او پسوند ليري Ú©Ú“Ùˆ نو مانا ÙŠÛ Ù¾Ù‡ Ø¯Û Ø¬Ù…Ù„Ù‡ Ú©ÙŠ د ØºÙˆÚ“ÛØ¯Ù„ÙŠ او پراخه شوي په څير کارول Ú©ÛØ¯Ø§ÛŒ شي . ( ليکوال :Ù…ØØªØ±Ù… عوض نبي زاده د سرنوشت ويب پاڼه )
د تيروتنو دا بيلګي په دوو برخو Ú©ÙŠ څرګندي دي ØŒ يوه هغه برخه ده Ú†ÙŠ د کليمو بنسټ عربي وي ØŒ خو ليکوال د Ú©Ù„ÙŠÙ…Û Ø¹Ø±Ø¨ÙŠ سټي ته پام نه کوي او څرنګه Ú†ÙŠ ÙŠÛ Ø®ÙˆÚšÙ‡ شول ØŒ هغسي ÙŠÛ Ù„ÙŠÚ©ÙŠ . دوهم هغه برخه ده Ú†ÙŠ د Ù„Ù‡Ø¬Û Ø³Ø±Ù‡ تړاو لري ØŒ يو شمير ليکوال او خبر يالان د خپلي Ù„Ù‡Ø¬Û Ù¾Ù‡ تون ليکل کوي ØŒ په داسي ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ دا ډول ليکني Ú©ÛØ¯Ø§ÛŒ شي وران او بل ډول Ù…Ùهوم د لوستونکي ذهن ته وليږي . دا هم بايد وليکم Ú†ÙŠ يو شمير داسي Ú©Ù„ÙŠÙ…Û Ø´ØªÙ‡ Ú†ÙŠ بنسټ ÙŠÛ Ø¹Ø±Ø¨ÙŠ ژبي پوره تړاو لري خو هغه کليمه Ø§ÙØºØ§Ù†ÙŠ Ø´ÙˆÛ ( Ù…ÙØºÙ†Ù‡ )ده او ليکوالان ÙŠÛ Ù¾Ù‡ نوي ډول ليکي د بيلګي په توګه د ( مانا ) کليمه دا کليمه په عربي ژبه Ú©ÙŠ د ( معنی ) په ډول ليکل Ú©ÙŠÚ–ÙŠ ،خو اوس په پښتو Ú©ÙŠ د مانا په څير معمول Ø´ÙˆÛØ¯Ù‡ . دلته د ØªÙØ§ÙˆØª Ù¼Ú©Û Ø¯Ø§ Ø¯Û Ú†ÙŠ د مانا ټول عربي بنسټ او جوړښت بدلون Ù…ÙˆÙ†Ø¯Ù„Û Ø¯Û ØŒ په داسي ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ په لهظه او وابسطه او Ø¯Û ØªÙ‡ ورته نورو کليمو Ú©ÙŠ د عربي جوړښت او بنسټ ØØ§Ú©Ù… بريښي ØŒ ÚÚ©Ù‡ ÙŠÛ Ù†Ø§Ø³Ù… ګڼلای شو .
هيله من يم هغه وروڼه Ú†ÙŠ د ليکلو پر مهال د Ú†Ù¼Ú©Û Ú…Ø®Ù‡ کار اخلي او تيروتني کوي ØŒ زما دا يادوني ورته Ø¯Ø±Ù†Û ØªÙ…Ø§Ù…ÙŠ نه شي ØŒ زه د Ø¯Û Ø³ØªÙˆÙ†Ø²ÙŠ د ليري کولو لپاره وړانديز کوم Ú†ÙŠ هغه ګران خبر يالان او يو ډير Ù„Ú– شمير ليکوالان Ú†ÙŠ د ÙŠÙˆÛ Ú©Ù„ÙŠÙ…Û Ø¯ صØÙŠØ ليکلو په اړه شکمن شي ØŒ Ù„ÙˆÙ…Ú“Û Ø¨Ø§ÙŠØ¯ د ليکلو پر مهال د هغو کليمو پر بنسټ پام ÙˆÚ©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ ريښه ÙŠÛ Ù¾ÚšØªÙˆ نه ده . د Ø¯Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ ډيره اسانه لار د پښتو ټولني له لوري خپور Ø´ÙˆÛ Ù¾ÚšØªÙˆ پښتو قاموس او پښتو انګليسي قاموس ته مراجعه کول دي ØŒ دا کار د ليکوال زيات وخت نه نيسي ØŒ خو ستره ګټه به ÙŠÛ Ø¯Ø§ÙˆÙŠ Ú†ÙŠ د خپلو لوستونکو لپاره به د ستونزي پرته مطالب وړاندي Ú©Ú“ÙŠ .
دا Ù¼Ú©Û Ù‡Ù… د يادولو Ú«Ú¼Ù… Ú†ÙŠ دا ليکنه مي د يو شمير ورڼو د ايميل پر پته وليږل ØŒ خو دا Ø¯Û Ø¯Ø±Û Ù…ÙŠØ§Ø´ØªÙŠ وروسته بياهم دا تيروتني دوام لري . ÚÚ©Ù‡ اړ شوم Ú†ÙŠ د بريښنا پاڼو له لاري ÙŠÛ Ù‡Ù… پام راواړوم .
ټولو لوستونکو ته په درنښت
بابوزئ