دټولني بنسټ ايښونکی : محمد جان باوري             تاسيس : دکب مياشت ١٣٦٩ کابل، افغانستان               د افغانانو لپاره تاريخي ، کلتوري او پوهنيزي ليکني           


   
 
 
د خبري رسنيو د يو لږشمير ليکوالو د پام وړ

 

د بابوزي په قلم :

                                                               د خبري رسنيو د يو لږشمير ليکوالو د پام ÙˆÚ“

دا د ډيري خوشالۍ ځای دۍ Ú†ÙŠ په نړيوال بريښنايې  جال Ú©ÙŠ پښتو هم خپله لاره پيل کړې او په ګړندي ګامونو د ودې  پر لور درومي . خو کله ناکله د د زياتي تيزۍ او يا د کار ونود ډيروالي له امله په پښتو ليکنو Ú©ÙŠ يو شمير داسي تيروتني تر سترګو Ú©ÙŠÚ–ÙŠ  Ú†ÙŠ کليمې او جملې يا خپله مانا د لاسه ورکوي او يا د افادې ÙˆÚ“ نه وي . زه  د يو شمير  ښاغليو خبر يالانو په خبرونو اود ځينو ښاغلو ليکوالو په ليکنو Ú©ÙŠ د  ليکنيزو (  املايې  ) تيروتنو داسي Ù¼Ú©ÙŠ وينم Ú†ÙŠ سمون  يې اړين بولم .  زما خيال داو Ú†ÙŠ ښايې نن او يا سبا به دا يو Ù„Ú– شمير  ښاغلي خبر يالان اوڅو دګوتو په شمير محترم ليکوالان به خپلو تيروتنو ته ځير شي  او د سمون لپاره به يې په نوي خبر او يا نوې ليکنه Ú©ÙŠ پام وساتي ØŒ خو داسي بريښي Ú†ÙŠ دا د تيروتنو لړۍ همداسي جاري ده .
زه نه غواړم Ú†ÙŠ هغه زيار او هاند له پامه ليري Ú©Ú“Ù… Ú†ÙŠ زموږ يو شمير ورڼه يې د خپلو ليکنو او خبرونو په جوړولو Ú©ÙŠ ØŒ ګالي . خو داټکۍ  هم د يادېدلو بولم Ú†ÙŠ د کارونو پر له پسې والۍ بايد د کارونو د سموالي سره مرسته ÙˆÚ©Ú“ÙŠ . داسي نه Ú†ÙŠ کميت مو وي خو کېفيت مو نه وي . په دې ليکنه Ú©ÙŠ زما موخه د( يوه پښتو کره پښتو ) خبره  هم نه ده ØŒ  بلکي موخه مي د کره متن ليکلو لپاره  هغه Ù„Ú– شمېر ورڼه دي  Ú†ÙŠ کله ناکله د کار د ډيروالي او يا د کار د چټکۍ له امله يو شمير کليمې نيمګړي ليکي .
د لويه سره خو ØŒ تر ټولو لومړۍ په پښتنو Ú©ÙŠ د لوستلو او ليکلو دود کول  اړين ګام دۍ . بيا د هغو کسانو لپاره د کره ليکلو کار دوهم ځاې لري Ú†ÙŠ ليک او لوست کولای شي  او په دريم پړاو Ú©ÙŠ د يوه پښتو کره پښتو خبره اړينه ده . په دې ليکنه Ú©ÙŠ زما د خبرو لورۍ هغو ملګرو ته دۍ Ú†ÙŠ ليکل او لوستل کولای شي ØŒ او دا دۍ بوخت دي زيار باسي .
زه دلته د يو شمير کليمو د سم او ناسم ليکلو ، څو بيلګي ليکم :
سم  =========================  ناسم
لحظه --------------------------------  لهظه
نافذ --------------------------------- نافظ
ضرورت ------------------------------ ظرورت
نښه ---------------------------------- نخه
Ú©ÙŠÚ–ÙŠ  --------------------------------  کېګي  .....  او داسي نور
دا ستونزه په دري ژبو ليکوالو Ú©ÙŠ هم عامه ده د بيلګي په توګه  :
((... است،و ما باید به خاطر ساختار یک افغانستان نوین ØŒ مرفع Ùˆ دموکرات عاری از هر نوع تعصب ... )) په دې جمله Ú©ÙŠ  بايد ( مرفه ) وليکل شي نه  ( مرفع ) په دې ځای Ú©ÙŠ د مرفع مانا کېدای شي د نابود او محوه په توګه ومنل شي   ( رفع شده ) .
او يا دا  : (( احزاب Ùˆ سازمان ها سیاسی غیر وابسطه نایل آیم ))په دې جمله Ú©ÙŠ بايد  وابسته وليکل شي نه وابسطه .  Ú©Ù‡ د بسط د کليمې څخه پيشوند او پسوند ليري Ú©Ú“Ùˆ نو مانا يې  په دې جمله Ú©ÙŠ  د غوړېدلي  او پراخه شوي  په څير  کارول کېدای شي . ( ليکوال  :محترم  عوض نبي زاده  د سرنوشت ويب پاڼه )
د تيروتنو دا بيلګي په دوو برخو Ú©ÙŠ څرګندي دي ØŒ يوه هغه برخه ده Ú†ÙŠ د کليمو  بنسټ عربي  وي ØŒ خو ليکوال  د کليمې عربي  سټي ته پام نه کوي  او څرنګه Ú†ÙŠ يې خوښه شول ØŒ هغسي يې ليکي . دوهم هغه برخه ده Ú†ÙŠ د لهجې سره تړاو لري ØŒ يو شمير ليکوال او خبر يالان د خپلي لهجې په تون ليکل کوي ØŒ په داسي حال Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ دا ډول ليکني  کېدای شي وران  او بل ډول مفهوم د لوستونکي ذهن ته وليږي . دا هم بايد وليکم Ú†ÙŠ يو شمير داسي کليمې شته Ú†ÙŠ  بنسټ يې عربي ژبي پوره تړاو لري خو هغه کليمه  افغاني شوې  ( مفغنه )ده  او ليکوالان يې په نوي ډول ليکي د بيلګي په توګه  د  ( مانا ) کليمه  دا کليمه په عربي ژبه Ú©ÙŠ د ( معنی ) په ډول ليکل Ú©ÙŠÚ–ÙŠ ،خو اوس په پښتو Ú©ÙŠ  د مانا په څير معمول شوېده . دلته د تفاوت ټکۍ دا دۍ Ú†ÙŠ د مانا ټول عربي  بنسټ  او جوړښت بدلون موندلۍ دۍ  ØŒ په داسي حال Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ په  لهظه او وابسطه  او دې ته ورته نورو کليمو Ú©ÙŠ د عربي جوړښت او بنسټ  حاکم بريښي  ØŒ ځکه يې ناسم ګڼلای شو .
 Ù‡ÙŠÙ„Ù‡ من يم هغه وروڼه Ú†ÙŠ د ليکلو پر مهال د چټکۍ  څخه کار اخلي او تيروتني کوي  ØŒ زما دا يادوني ورته درنې تمامي نه شي  ØŒ زه  د دې ستونزي د ليري کولو لپاره  وړانديز کوم Ú†ÙŠ  هغه ګران خبر يالان  او يو ډير Ù„Ú– شمير ليکوالان  Ú†ÙŠ د يوې کليمې د صحيح ليکلو په اړه شکمن شي  ØŒ لومړۍ بايد  د ليکلو پر مهال د هغو کليمو پر بنسټ پام ÙˆÚ©Ú“ÙŠ  Ú†ÙŠ ريښه يې پښتو نه ده . د دې لپاره ډيره اسانه لار د پښتو ټولني له لوري خپور شوۍ پښتو پښتو قاموس  او پښتو انګليسي قاموس ته مراجعه کول دي ØŒ دا کار د ليکوال زيات وخت نه نيسي ØŒ خو ستره ګټه به يې داوي Ú†ÙŠ د خپلو لوستونکو لپاره به  د ستونزي پرته مطالب وړاندي Ú©Ú“ÙŠ .  
دا ټکۍ هم د يادولو Ú«Ú¼Ù… Ú†ÙŠ دا ليکنه  مي د يو شمير ورڼو د ايميل پر پته وليږل  ØŒ خو دا دۍ درې مياشتي وروسته بياهم دا تيروتني  دوام لري  . ځکه اړ شوم Ú†ÙŠ د  بريښنا پاڼو له لاري  يې هم پام راواړوم .
ټولو لوستونکو ته په درنښت
بابوزئ 
    

  

بېرته شاته

Webmaster[at]Salaamtolana.orgDesign by: Benawa Network Copyright © SalaamTolana.org 2006